Сколиоза - странично искривување на грбот - симптоми и лекување

- На оваа тема пишува Д-р Тони Талески, ортопед во Неуромедика

СКОЛИОЗА ИЛИ СТРАНИЧНО ИСКРИВУВАЊЕ НА РБЕТОТ

\Едно од почестите манифестации на развојните заболувања на рбетот во период на забрзан раст (пред и во периодот на адолесценција до завршувањето на скелетниот раст) е сколиозата. Сколиозата како ентитет претставува искривување на рбетот во страна со ротација на прешленските тела по надолжната оска и торзија (увртување) на рбетот.

Описното значење на ротацијата е увртување на рбетот околу надолжната оска, а торзијата значи увртување на еден дел од прешленот спрема друг. Кај сите облици на сколиози постои опасност од зголемување на испакнатоста на кривината особено во периодот на забрзан скелетен раст.

Оттука произлегува значењето на раната дијагностика на искривувањата на рбетот со цел правовремено отпочнување со процедури за зајакнување на мускулатурата на грбот или превентивно спречување на зголемување на деформитетот поради неправилна постура (исправеност) во секојдневни навики и активности.

Вообичаена поделба на искривувањата на рбетот во страна е на функционални (неструктурни) и структурни сколиози.

1. Кај неструктурните сколиози најчесто постои неизбалансираност на мускулатурата од двете страни на рбетот, па затоа истите се нарекуваат и сколиотично држење. Кај овој тип на сколиози не постојат анатомски пореметувања. Сколиоточното држење може да биде условено од повеќе фактори кои доведуваат до дисбаланс на паравертебралната мускулатура (задната мускулна ложа на рбетот). Ваквите сколиотични држења се среќаваат при инегалитет на долните екстремитети (кога постои разлика во должината на долните екстремитети) при што поради денивелација на карлицата доаѓа до функционално искривување на рбетот во страна. Исто така при болни вертеброгени синдроми поради дисбалансот предизвикан од мускулен спазам на едната страна на рбетот често пати се среќава сколиотично држење. Кај ваквите неструктурни сколиози не е потребен посебен третман, но истите треба да се следат заради одржување на мобилноста на мускулно-лигаментарниот апарат на рбетот. Од другите причини за појава на сколиотично држење чести се деформитетите на колковите како оптеретувачки зглобови, дискалните хернии во мобилниот слабински дел од рбетот и кај акутните ревматолошки заболувања. За неструктурните сколиози кои се најчесто од времен карактер постои правило дека истите се нормализираат со отстранување на причината поради непостоење на анатомски деформитет на рбетот односно на прешлените.

2. Стуктурните сколиози етиолошки се делат на конгенитални (вродени) и стекнати. Истите се со анатомска промена на рбетниот столб, зглобните компоненти, лигаментите или паравертебралните мускули. Кај вродените сколиози кои се најчесто резултат на пореметување во ембриогенезата постојат и пропратни аномалии на други органски системи и истите во последно време се најретко застапени поради следењето на плодот во тек на бременоста со софистицирани дијагностики и рана детекција на вродените аберации. На возраст до една година односно до проодување целиот рбет завзема положба на свиеност и со тек на време добива своја посебна физиолошка физиономија поради цервикалната лордоза (вратната кривина со испакнување кон напред), торакалната кифоза (грбната кривина со испакнување кон назад) и лумбалната лордоза (слабинската кривина со испакнатост кон напред). Гледан од позади, рбетот нормално треба да изгледа како надолжна права линија поради симетричната поставеност на рбетните прешлени еден врз друг кои се со квадратеста форма, а зглобните стабилизатори и лигаменти ја одржуваат нивната пасивна стабилност. Паравертебралната мускулатура (мускулите од двете страни на рбетот во задна ложа) претставува додатен активен стабилизатор при исправеност на телото и движења во наведнување и странично свиткување на рбетот. Кај сколиозите причинителот треба да се бара во еден од овие елементи кои го градат рбетот и ја одредуваат неговата фукционалност во целост како единствен орган по цела должина на телото од главата до тртната коска.

Клинички знаци за детекција на сколиозите

На инспекција при исправен став на рамна подлога со провиснати дланки се воочува нееднаква висина на двата рамени појаси, и денивелација на рамениот појас спрема карлицата. Исто така кај клинички манифестни сколиози се детектира нееднакво развиена мускулатура со различна поставеност на висината на лопатките од задната страна на телото и со асиметрија на просторот помеѓу провиснатите раце и телото.

Од клиничките знаци најчест се применува т.н. bending test (тест на претклон) при кој од стоечки став испитаникот се наведнува према напред со слободно висечки раце. Со овој тест од позади се забележува испакнатост на едната страна на ребрената грба (гибус) која секогаш се наоѓа на страната на конвекситетот (искривувањето) на сколиотичната кривина. Ако при тест на претклон асиметријата на рбетот исчезнува при стоечки исправен став тогаш станува збор за сколиотично држење (неструктурна сколиоза).

За прецизно одредување на сколиозите се применува панорама на рбет како стандардна радиографска метода со рентген снимка по цела должина на рбетот во две рамнини на која прецизно и радиолошки се одредуваат аглите на закривувањата на нормалните физиолошки кривини односно се мерат отстапувањата од нормалните кривини.

Симптоми

Кај значително недеформантните сколиози болка и дискомфорт во предел на гибусот (искривувањето каде постои мускулен дисбаланс) не е карактерисична клиничка симптоматологија, но се тек на време поради нееднаквиот распоред на оптеретувањата врз рбетот постојат болни вертеброгени синдроми особено во средна и напредна возраст заради започнување на предвремена дегенерација на интервертебралните дискови во мобилните сегменти на рбетот (вратниот и слабинскиот дел од рбетот) .

Лекување

Најчесто поради рана детекција на сколиотичните држења во период од училишна возраст кај деца со неправилна постура (став) се применуваат кинезитераписки процедури кои се пропратна терапија и кај деформитети кои се со конзервативен третман на лекување. Превземањето на превентивни мерки за спречување на деформитетот на рбетот е од суштинско значење особено во период на забрзан скелетен раст (адолесценција) со редовно следење од страна на ортопед и специјалист по физикална медицина и рехабилитација со укажување на корективни навики во секојдневните активности и изготвување на поединечни вежби за зајакнување на ослабената мускулатура при мускулниот дисбаланс.

Кинезитерапевтските третмани покажуваат дека е можно постигнување на позитивен баланс на мускулатурата преку одредување на индивидуални вежби за дишење и корекција на ставот во стоење, седење, создавање на навики за истегнување на скратените мускули, вежби за јакнење на поодделни групи на мускули, со посебни програми за вежби во вода и пливање. Вежбите се одредуваат во зависност од возраста на пациентот, неговата кондициона подготвеност и се разбира степенот на сколиоза. Според досегашните искуства спортувањето и практикувањето на вежби се со неспорна медицинска вредност. Спортувањето е метода на избор кон која треба да насочуваат и родителите од рана возраст кај децата со цел да се превенираат состојби со искивување на рбетот. Особено што во школска возраст постои висок процент на застапеност на сколизои и сколиотични држења поради инактивитетни навики, долг тајминг на седење во школска клупа и зголемена употреба на домашен компјутер што го пасивизира детето во седечка положба со консеквентен дисбаланс на мускулатурата од грбот.

Од конзервативните методи на спречување на искривувањата се користат ортози за пасивна стабилизација во корективна положба на телото (рбетот) од типот на еластични или ригидни корсети.

Хируршкото лекување е резервирано за напредни сколиози со исклучителна деформација на рбетниот столб по поставена индикација од страна на лекар оператор.

Споделете го Вашето Мислење

Поврзани Вести

Водата како подршка на слабеењето

Панични напади - што е важно да знаете доколку имате напад на паника

Лекување со храна

Есенцијален тремор

Болести на крвните садови

Заштита на бебињата и децата од сончевите зраци

Колку калории содржат пијалоците кои секојдневно ги конзумираме?

Почнете да правите разлика помеѓу “здрава” храна и органска здрава храна

Кламидија - инфекции кај жени и мажи

Исхраната и здравјето (4)

Лекување со храна (2)

Опседнатост - како интернетот влијае на здравјето

Флуорот како одбрана од кариес

Прашања од читателите

Здрави навики за поквалитетен живот (3)

Појадок - главниот оброк во текот на денот

Какво влијание врз здравјето имаат микронутриентите?

Исхраната и здравјето (3)

Десет совети за родителите како подобро да комуницираат со адолесцентите

Витамини за здрави заби

Aнксиозност - симптоми и алтернативно лекување

Ангина пекторис

Здрави навики за поквалитетен живот (1)

Колку вода би требало да пиеме во текот на еден ден

Здрави навики за поквалитетен живот (9)

Зборувајте со вашите деца за сексот - еве каков треба да биде пристапот

Исхрна после орално-хируршка интервенција

ЕКСКЛУЗИВНО : Лекување со храна (3)

Розацеа (црвенило на кожата)

Сончање, неговите негативни дејства и фотозаштита